World Press Freedom Day
દર વર્ષે 3 મેના રોજ “વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ” ઉજવાય છે. આ દિવસ ઉજવવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે – પત્રકારોને મળતી સ્વતંત્રતાનું સન્માન કરવું અને તેમને મળે તેવા ધમકીભર્યા વાતાવરણ સામે જાગૃતતા લાવવી.
પ્રેસ સ્વતંત્રતા એટલે શું?
પ્રેસ સ્વતંત્રતા એટલે પત્રકારો અને મીડિયા હાઉસો પર કોઈ રાજકીય, આર્થિક કે સામાજિક દબાણ વિના પોતાનું કાર્ય કરી શકે. એટલે કે તેઓ સત્ય, નિષ્પક્ષ અને સંપૂર્ણ માહિતી આપી શકે — ભય કે દબાણ વિના.
લોકશાહીનો સ્તંભ
એક સશક્ત લોકશાહીમાં પ્રેસ ચોથો સ્તંભ માનવામાં આવે છે. સરકારી નીતિઓનું વિશ્લેષણ, જનમાહિતી માટેના પ્રશ્નો, અણઘડ તત્વોની તપાસ — આ બધું પ્રેસ વગર શક્ય જ નથી. જે દેશોમાં પ્રેસને મૌન કરાયું છે, ત્યાં લોકશાહી માત્ર નામમાત્ર હોય છે.
આજના દોરના નવા પડકારો
ડિજિટલ યુગે જાણકારીની ઝડપ વધારે છે, પણ સાથે ફેક ન્યૂઝ, પ્રોપાગંડા અને સાયબર હેરેસમેન્ટ જેવા ખતરા પણ ઊભા કર્યા છે. ઘણા પત્રકારો સત્ય જણાવવા માટે પોતાની જાતના જીવનું જોખમ લે છે. આવી સ્થિતિમાં તેમના કામને માન્યતા આપવી વધુ જરૂરી બની જાય છે.
આપણે શું કરી શકીએ?
- સત્યપત્રકારિતાને સમર્થન આપો
- ફેક ન્યૂઝને પરત ફટકારો
- પત્રકારોની સુરક્ષા માટે અવાજ ઉઠાવો
- માહિતીના અધિકાર માટે જાગૃત રહો
પ્રેસની સ્વતંત્રતા કોઈ લાડ પાડવામાં આવેલ સુવિધા નથી, તે લોકશાહી માટે એક આવશ્યક તત્વ છે. વિશ્વ પ્રેસ ફ્રીડમ ડે એ આપણે યાદ રાખવાનો દિવસ છે કે સત્ય બોલનાર અવાજો જીવંત રહે — કારણ કે જ્યારે પત્રકાર મૌન થાય છે, ત્યારે સત્ય ગાયબ થવા લાગે છે.
