Happy New Year : દર વર્ષે જ્યારે દિવાળીની ઉજવણી પછી નવા વર્ષની શરૂઆત થાય છે, ત્યારે આપણે નવમંગલ અને નવા આશાવાદ સાથે આગળ વધીએ છીએ. નવા વર્ષનો આ ખાસ પ્રસંગ આપણા માટે ફક્ત પર્વ જ નથી, પરંતુ જીવનમાં નવાં આરંભો, સંકલ્પો અને સંસ્કારોને આવકારવાનો સમય છે. આપણાં પરિવારમાં આનંદ અને સુખ શાંતિથી ભરી રહે તે માટે આપણે પ્રાર્થના કરીએ છીએ, પરંતુ એ સાથે સાથે સમાજ માટે પણ એક ઉત્તમ, સુખમય અને ન્યાયપૂર્ણ પરિસ્થિતિ ઉભી કરવાની આપણી જવાબદારી છે.
સમાજ મજબૂત, સુખી અને સ્વસ્થ હોય ત્યારે જ તે સમાજમાં રહેનારા દરેક વ્યક્તિનો વિકાસ શક્ય બને છે. સ્વચ્છતા, શાંતિ, અને ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓથી મુક્ત સમાજનું નિર્માણ એ આપણાં માનસિક વિકાસનું મહત્વપૂર્ણ સ્તંભ છે. જો આપણે નવા વર્ષની શરૂઆતના આ અવસર પર આ દિશામાં આપણી જવાબદારીને સમજીને કાર્ય કરીએ, તો એક સુંદર અને સુખમય સમાજ રચવાનો મકસદ સિદ્ધ કરી શકીએ છીએ.
સ્વચ્છતાનું મહત્ત્વ
સ્વચ્છતા માત્ર શારીરિક સ્વચ્છતા પૂરતી મર્યાદિત નથી, એ માનસિક અને સમાજિક સ્વચ્છતા માટે પણ છે. જે સમાજ સ્વચ્છ છે ત્યાં શાંતિ અને સંતોષ છે. દિવાળીના પર્વ પર આપણે ઘરના દરેક ખૂણે સફાઈ કરીએ છીએ અને શાસ્ત્રોમાં તેને ‘ચમત્કારનો સમય’ તરીકે ગણવામાં આવે છે. તે જ રીતે, જો આપણે આપણા આસપાસના વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતાનો પ્રસાર કરીએ, તો અણધારી બીમારીઓથી દૂર રહી શકીએ છીએ, અને આ સાથે જ અનેક લોકોની માનસિક તંદુરસ્તીમાં સુધારો કરી શકીએ છીએ.
પ્રથમ તબક્કે, આપણે કોઈપણ પ્રકારના કચરાને યોગ્ય રીતે ફેંકવાની શીખ અને ચેતના ઉભી કરવી જોઈએ. કચરો ફેંકવા માટે કચરાપેટીનો ઉપયોગ કરવો, પ્લાસ્ટિકના વપરાશને ઘટાડવો અને બિનજરૂરી સામગ્રીનો ફરી ઉપયોગ કરવાની રીત શીખવી જોઈએ. આ પગલું આપણને શારીરિક સ્વચ્છતા તરફ લઈ જાય છે, પણ એક સાફ મન માટે પણ કામ કરે છે. દરેક વ્યક્તિના મનમાં સંસ્કારો અને સ્વચ્છતાની ભાવના ઊભી કરવી એ સુખમય સમાજનું નક્કીકરણ છે.
ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓથી મુક્ત સમાજ
એક અન્ય મુખ્ય પ્રશ્ન એ છે કે ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓને રોકવા માટે શું કરી શકાય. ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓ સમાજને ખોટી દિશામાં લઈ જાય છે, અને આ પ્રવૃત્તિઓ વધે ત્યારે સમાજમાં ન્યાય અને શાંતિ જળવાતી નથી. સામાન્ય રીતે, ગુના એમણે જ કરે છે જેમણે યોગ્ય શિક્ષણ અને સંસ્કારો મેળવવા માટેના જતન મેળવ્યા નથી. શાળાઓ અને ઘરોમાં બાળકોને નૈતિક મૂલ્યો અને સમાજપ્રત્યેની જાગૃતિ શીખવવામાં આવે તો આવનારા કાળમાં તે વિદ્રોહી કે ગુનાહિત ચિંતન તરફ વળે નહીં.
વધારે લોકોને રોજગાર મલી રહે તે માટે નીતિઓ બનાવીને તેમને જીવનમાં વધુ મક્કમ રીતે ઉભા થવામાં મદદ રૂપ બની શકાય છે. જ્યારે રોજગારી ઉપલબ્ધ છે, ત્યારે લોકો પોતાના ભવિષ્ય માટે મહેનત કરે છે અને નકારાત્મક પ્રવૃત્તિઓ તરફ વળતા નથી. શાસકો અને રાજ્ય તંત્રે રોજગારની નવી તકો ઉભી કરવી જોઈએ જેથી કોઈને પણ ગુના તરફ ખેંચાવવું ન પડે.
ન્યાય અને સમાનતાનું મહત્વ
સમાજમાં ન્યાયની અમલશીલતા અને સમાનતા હોવી એ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ઘણા લોકો માટે ન્યાયથી વંચિત રહેવું એ તેમની મજબૂરી બની જાય છે, અને તેથી તે ગુના તરફ વળે છે. ન્યાયિક વ્યવસ્થાનો સારો પ્રભાવ દરેક વ્યક્તિ સુધી પહોંચે તે આવશ્યક છે. સમાજમાં દરેક વ્યક્તિને સમાન પ્રત્યેક અવસર મળે, તે માટે કાર્ય કરવા જોઈએ. ગરીબ અને ધનિક, પીડિત અને શાસક દરેક સમાન હોઈ શકે તેવા પ્રયાસો થવા જોઈએ.
શિક્ષણ અને સંસ્કાર
વિશ્વના કેટલાય વિકાસશીલ દેશો શિક્ષણ અને સંસ્કારો દ્વારા સમાજને મજબૂત અને નૈતિક રીતે સ્થિર બનાવવા માટે પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. જ્યારે દરેક વ્યક્તિ શિક્ષિત અને સંસ્કારી બને, ત્યારે એક મજબૂત અને નિર્મળ સમાજ ઊભો થાય છે. શિક્ષણ સાથે સાથે કૌટુંબિક સંસ્કારોનો પણ મોટા પાયે પ્રચાર કરવો જરૂરી છે. ઘરના મોટાઓ પોતાના નાની ઉમરના બાળકોમાં સારા સંસ્કારો ઘડવાનું કામ કરે, તો જ સમાજને ખૂબ ઉન્નત બનાવી શકાય.
શાળા અને કોલેજો ઉપરાંત લોકો માટે વિવિધ કાર્યશાળાઓ અને સેમિનારોનું આયોજન કરીને જાગૃતિ વધારવી જોઈએ, જેથી લોકોમાં જ્ઞાન અને નૈતિકતા સાથે અગ્રણી વિચારધારાઓ વિકસાવી શકાય. આ સાથે જ લોકોમાં સ્વાવલંબન અને સ્વતંત્ર ચિંતનની ભાવનાનો વિકાસ થાય.
આધ્યાત્મિકતા અને પ્રેરણા
સમાજમાં આધ્યાત્મિકતા, માનવીય મૂલ્યો અને સકારાત્મકતાની પ્રેરણા જાળવવી એ મહત્વપૂર્ણ બાબત છે. આધ્યાત્મિક અભ્યાસ અને મેડિટેશનનો ઉપયોગ કરવાથી લોકો શાંત રહે છે અને મનની અવ્યસ્થાને દૂર કરી શકે છે. આ સિવાય, અનેક સમાજસેવક અને સામાજિક કાર્યકરInspirational Talks (પ્રેરક વાતચીત) અને Self-Help Groupsના માધ્યમથી લોકોમાં ઉત્સાહ અને ઉન્નતિ માટેની ઇચ્છા ઉભી કરી શકે છે.
નવું વર્ષ એ નવા વિચારો, નવા ઉદ્દેશો અને નવા સંકલ્પો સાથે એક સ્વસ્થ અને સુખમય સમાજ તરફ આગળ વધવાનો સમય છે. જેમાં દરેક વ્યક્તિનું હિત છુપાયેલું છે.